Kategori: Makaleler

Gülü ile Ünlü İlimiz Neresidir? Antropolojik Bir Bakış Bir antropolog olarak, kültürlerin ve sembollerin yaşamlarımızdaki etkilerini incelemek her zaman büyüleyici olmuştur. İnsanlar, tarih boyunca çevreleriyle olan etkileşimlerini ritüeller, semboller ve geleneklerle ifade etmişlerdir. Güllerin tarihsel anlamı, her kültürde farklı şekillerde hayat bulmuş ve toplumların kimliklerini, değerlerini simgeleyen unsurlar haline gelmiştir. Gül, insanlık tarihinde sadece estetik bir öğe olarak değil, aynı zamanda duygusal, kültürel ve toplumsal bağların şekillendiği bir sembol olarak da büyük bir yere sahiptir. Peki, gülü ile ünlü ilimiz neresidir? Bu soruya yanıt ararken, bir taraftan bu eşsiz çiçeğin kültürel ve ritüel anlamlarını, diğer taraftan da gülün evrimsel ve…

Gemide Frengi Deliği Nedir? Denizcilerin En Tuhaf “Acil Durum Çözümü” Bazı denizcilik terimleri vardır ki, duyduğunuz anda gözünüzde kocaman bir soru işareti belirir. “Frengi deliği” de onlardan biri. İsmini duyunca aklınıza türlü türlü şeyler gelebilir (evet, çoğu muhtemelen yanlış), ama merak etmeyin: Bu yazıda gemiciliğin en ilginç, en tuhaf ve belki de en “tuhaf mizah” barındıran kavramlarından birini konuşacağız. Hazırsanız, hem gülecek hem de “Nasıl yani?” diyeceksiniz. Frengi Deliği: Ne Alaka Şimdi? İlk kez duyan herkesin tepkisi aynıdır: “Gemide frengi mi bulaşırmış?” 😄 Hayır efendim, buradaki “frengi” ne tıp kitaplarındaki hastalığın kendisiyle ilgilidir ne de salgınla mücadeleyle. Bu tamamen eski…

Bir Qepik’in Ardındaki Dünya: Değer, Eşitlik ve Adalet Üzerine Düşünceler Bazen en küçük şeyler, en büyük anlamları taşır. “Azeri qepik kaç TL?” sorusu da ilk bakışta yalnızca kuruş hesabı gibi görünse de, aslında paranın ötesine geçen derin bir hikâyeyi anlatır. Bugün seni sadece bir döviz kuru karşılaştırmasına değil, toplumsal cinsiyet rollerinden kültürel algılara, sosyal adaletten ekonomik eşitsizliğe uzanan bir yolculuğa davet ediyorum. Çünkü bir qepik, yalnızca cebimizdeki madeni para değil; dünyayı nasıl algıladığımızın, değer dediğimiz kavramı nasıl tanımladığımızın da sessiz bir yansımasıdır. Qepik: Küçük Ama Anlamlı Bir Değer Azerbaycan’da qepik, manatın alt birimidir; 1 manat = 100 qepik olarak hesaplanır.…

Gulyabani Kitabı Roman mı? Gerçeklik, İnanç ve İnsan Üzerine Felsefi Bir Okuma Bir Filozofun Girişi: Korkunun Anlamını Aramak Bir filozof için her metin, yalnızca bir anlatı değil, varoluşun bir yankısıdır. Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın “Gulyabani” adlı eseri de bu yankılardan biridir. Peki, “Gulyabani kitabı roman mı?” sorusu gerçekten yalnızca türsel bir merak mı, yoksa bilginin, inancın ve insanın doğasına dair daha derin bir sorgulamanın kapısı mı? Bu soruyu yüzeyde yanıtlamak kolaydır: Evet, “Gulyabani” bir romandır. Ama felsefi düzlemde mesele farklıdır. Çünkü “roman” burada bir tür değil, bir düşünme biçimidir. Gulyabani, yalnızca bir hikâye anlatmaz; insanın korkularına, batıl inançlarına, akıl ile inanç…

Guguk Kuşu Tek Eşli mi? Güç, Strateji ve Toplumsal Düzen Üzerine Siyasal Bir Okuma Giriş: Güç İlişkilerinin Doğasından Kuşların Siyasetine Bir siyaset bilimci olarak bazen doğaya baktığımda, insan toplumsal düzeninin yansımalarını orada da görürüm. Güç, iktidar, strateji, dayanışma… Tüm bu kavramlar yalnızca insanın değil, canlılığın temel dinamiklerindendir. Guguk kuşu da bu bağlamda siyaset biliminin metaforik sahnesinde özel bir yere sahiptir. Çünkü onun yaşam biçimi, “iktidarın stratejik kullanımı”nın doğadaki en saf örneklerinden biridir. Peki guguk kuşu tek eşli mi? Belki de bu sorunun yanıtı, yalnızca biyolojik değil; siyasal, toplumsal ve ideolojik anlamlar taşır. Guguk kuşu, eş seçimi ve yuva stratejisiyle bize…

Gudubet Hangi Dil? – Toplumun Sözcüklerle Kurduğu Kimlik Üzerine Sosyolojik Bir İnceleme Bir sosyolog olarak, kelimelerin yalnızca anlam taşımadığını, aynı zamanda bir toplumun zihniyetini ve ilişkilerini yansıttığını gözlemlemek büyüleyicidir. Her kelime, bir dönemin, bir sınıfın, hatta bir cinsiyetin hikâyesini anlatır. “Gudubet” kelimesi de bu anlamda sıradan bir sözcük değildir; toplumun bakış açılarını, toplumsal normları ve cinsiyet rollerini gözler önüne seren derin bir kültürel aynadır. Türkçede “gudubet” genellikle huysuz, geçimsiz veya ters mizaçlı kişi için kullanılır. Peki, “Gudubet hangi dil?” sorusuna sadece etimolojik bir yanıt vermek yeterli midir? Aslında hayır. Çünkü bu kelimenin sosyolojik izleri, dilbilimin ötesine uzanır; toplumun kadın ve…

Antropoloğun Mikroskobundan: C Vitamini Hücre Zarından Nasıl Geçer? Dünyayı, bedenin içinden ve kültürün derinliklerinden okumayı seven bir antropolog olarak, her molekülde bir anlam ararım. C vitamini sadece bir besin değildir; o, yaşamın içsel törenlerinden birinin gizli katılımcısıdır. Hücre zarından geçişi, bir maddenin biyolojik yolculuğu olmanın ötesinde, insan kültürlerinin birbirine geçişini anımsatır. Her toplumda olduğu gibi, her hücrede de bir sınır, bir ritüel, bir kabul biçimi vardır. Bu yazıda, “C vitamini hücre zarından nasıl geçer?” sorusunu bir bilimsel merakın ötesine taşıyıp, bir kültürel çözümleme olarak okumaya davet ediyorum. Hücre Zarı: Biyolojik Bir Toplumun Sınırları Her hücre, kendi kültürüne sahip minik bir…

Elektrik Kamu Hizmeti mi? Modern Toplumun Görünmez Omurgasına Bilimsel Bir Bakış Günlük hayatımızda fark etmeden kullandığımız birçok şey var: musluğu açtığımızda akan su, evimizi aydınlatan ışık, telefonumuzu şarj eden priz… Bunların hepsi sıradan birer detay gibi görünse de, arkasında devasa bir altyapı, planlama ve toplumsal düzen var. Peki hiç düşündünüz mü, bu sistemlerin en önemlilerinden biri olan elektrik sadece bir ticari mal mı, yoksa aslında hepimizin hakkı olan bir kamu hizmeti mi? Elektriğin Tanımı ve Toplumsal Rolü Elektrik, modern uygarlığın temel taşıdır. Sanayi devriminden bu yana enerjiye erişim, ekonomik kalkınmanın ve yaşam kalitesinin ana belirleyicilerinden biri olmuştur. Dünya Bankası’nın 2023…

Ağlama Efekti Hangi Uygulama? Toplumsal Yapıların Bireysel Duygulara Etkisi Bir Araştırmacının Girişi: Toplumsal Yapıların ve Bireylerin Etkileşimi Toplum, bir bireyin davranışlarını şekillendiren, kimliğini ve duygusal tepkilerini yönlendiren görünmeyen bir ağ gibidir. Birey, toplumsal yapının içindeki bir parçadır ve bu yapı, kişinin hem duygusal hem de davranışsal özelliklerini sürekli olarak şekillendirir. Sosyolojik bir bakış açısıyla, duyguların ifade bulma biçimi, toplumsal normlara ve cinsiyet rollerine sıkı sıkıya bağlıdır. Bugün, “ağlama efekti” gibi dijital araçların ortaya çıkışıyla, toplumsal anlamda duyguların nasıl manipüle edilebileceği ve gösterilebileceği sorusu daha da derinleşmiştir. Ağlama efekti, günümüz dijital dünyasında, duygusal anların daha etkili bir şekilde aktarılmasını sağlayan popüler…

Askerler Neden Kamuflaj Giyer? Görünmezliğin Gelecekteki Stratejik ve Toplumsal Anlamı Bazen gecenin sessizliğinde, bir belgesel izlerken ya da bir haber bülteninde kamuflaj içindeki askerleri gördüğümde düşünürüm: “Görünmemek, aslında ne kadar güçlü bir varoluş biçimi olabilir?” Belki sen de merak etmişsindir; askerler neden kamuflaj giyer? Bu sadece bir askeri zorunluluk mu, yoksa daha derin bir stratejik ve insani anlamı mı var? Gel, bu soruya birlikte vizyoner bir pencereden bakalım — çünkü geleceğin savaşları belki de görünmeyenlerin savaşı olacak. Görünmezliğin Mantığı: Kamuflajın Asıl Amacı Kamuflaj, bir askerin çevresiyle bütünleşmesini sağlar. Renk, desen ve materyal, askerlerin bulunduğu coğrafyaya uyum sağlamasına yardımcı olur. Orman,…